MENU...
Facebook

Antykoncepcja - podstawy

Antykoncepcja są to wszystkie metody oddzielające przyjemność seksualną od faktu poczęcia.
Skuteczność metod antykoncepcyjnych ocenia się za pomocą wskaźnika PEARLA. Określa on ilość kobiet, które zaszyły w ciążę spośród 100, które stosowały daną metodę antykoncepcyjną, w okresie 1 roku, czyli  np. wskaźnik 4 będzie oznaczał, że na 100 kobiet, które stosowały daną metodę przez cały rok tylko 4 zaszło w ciążę (albo aż 4). Im więc wskaźnik jest niższy, tym metoda skuteczniejsza.

Wykaz poszczególnych metod:

Niestosowanie żadnej antykoncepcji - wskaźnik Pearla 85
Kalendarzyk małżeński - wskaźnik Pearla 5 - 25
Metoda termiczno-objawowa - wskaźnik Pearla 3-25
Tabletki antykoncepcyjne jednoskładnikowe - wskaźnik Pearla 0,5
Tabletki antykoncepcyjne dwuskładnikowe - wskaźnik Pearla 0,1 – 0,2
Prezerwatywa - wskaźnik Pearla 3 -14
Wkładka hormonalna - wskaźnik Pearla 0,1-0,2

Parę słów o tabletkach hormonalnych :

Zawierają dwa hormony - estrogen i gestagen. Pigułki jednofazowe zawierają stałą dawkę hormonów, natomiast dwu-, i trójfazowe dwie lub trzy różne dawki, w zależności od fazy cyklu.
Tabletki łyka się codziennie z siedmiodniową przerwą między kolejnymi opakowaniami, kiedy to występuje krwawienie. Blokują owulację oraz zmieniają błonę śluzową macicy w taki sposób, by nie mogło dojść do zagnieżdżenia komórki jajowej. Są bardzo skuteczne (od lat 60. dawka etynyloestradiolu zmniejszyła się ze 150 do 20 mikrogramów na tabletkę). Regulują  cykl, skracają  czas i obfitość krwawienia miesięcznego, zapobiegają zapaleniom jajników, zmniejszają ryzyko osteoporozy. Trzeba jednak codziennie pamiętać o ich zażywaniu.
Przeciwwskazania do stosowania pigułek to m.in. niezdiagnozowane krwawienia z dróg rodnych, choroba zakrzepowo-zatorowa i palenie papierosów po 35. roku życia. Mogą powodować spadek libido, tycie oraz sprzyjać stanom zapalnym pochwy.

Natomiast  minipigułki zawierają tylko gestagen i połyka się  je codziennie, bez przerw między opakowaniami. Zagęszczają śluz szyjkowy. Minipigułkę mogą stosować kobiety karmiące i te, którym nie wolno przyjmować estrogenów. Szybciej niż po zwykłej pigułce powraca płodność. Minipigułkę trzeba przyjmować bardzo regularnie, bo nawet trzygodzinny poślizg może sprawić, że będzie nieskuteczna. Może powodować nieregularne cykle, plamienia międzymiesiączkowe.

Z kolei plastry antykoncepcyjne zawierają estrogen i progestagen, które stopniowo przenikają przez skórę do krwi. Plastry przykleja się co siedem dni. Są bardzo wygodne w użyciu  i trzeba o nich pamiętać tylko raz w tygodniu. Hormony przenikają bezpośrednio do krwi, a więc nie obciążają wątroby. Ich dawki są mniejsze niż w przypadku tabletki. Klej z plastra czasami może wywołać reakcję alergiczną. Tego typu antykoncepcji nie powinny stosować kobiety ważące powyżej 90 kilogramów. Plaster może się też odkleić.

Na naszym rynku dostępne są również zastrzyki antykoncepcyjne, które  zawierają tylko jeden hormon - progestagen, który hamuje owulację i zagęszcza śluz na szyjce macicy, nie dopuszczając do zapłodnienia. Mogą je stosować kobiety, którym nie służą estrogeny, karmiące i te, którym odpowiada ta forma antykoncepcji, jeśli zaakceptuje ją lekarz. Raz na trzy miesiące w ciągu pierwszych 5 dni cyklu pielęgniarka albo lekarz robi domięśniowy zastrzyk. Gdy kobieta rodziła, a nie karmi piersią, zastrzyk robi się 5 dni po porodzie, a jeśli karmi - w 6. tygodniu od porodu. Niektóre kobiety same podają sobie lek, ale nieumiejętnie zrobiony zastrzyk jest bolesny.

Należy jeszcze wspomnieć o wkładce antykoncepcyjnej  nazywanej również spiralą. Jest to popularna i skuteczna metoda, z której w zależności od rodzaju można korzystać nieprzerwanie przez 3, 5 lub 7 lat. Wkładka kształtem przypomina literę T. Jest wykona z plastiku z dodatkiem miedzi lub srebra. Zadaniem wkładek jest zmniejszenie ruchliwości plemników, przez co nie mogą one dotrzeć do jajowodu i zapłodnić komórki jajowej – takie działanie ma np. miedź. Natomiast wkładki hormonalne wyposażone są w pojemniczek z progestagenem, który stopniowo uwalnia się do macicy. Śluz gęstnieje, plemniki nie mogą się poruszać. Polecane są paniom  które już rodziły i nie planują szybko dzieci  oraz tym, które nie mogą stosować antykoncepcji doustnej. Spiralę zakłada lekarz w czasie menstruacji.

Mniej skuteczne są metody mechaniczne czyli np.: prezerwatywy ( które mają pewne wady - możliwość uszkodzeń fabrycznych, obniżenie satysfakcji, możliwość uczulenia na lateks). Pozostałe metody mechaniczne to gąbki i kapturki.

Najmniejszą skutecznością cieszą się metody chemiczne (pianki , żele i globulki) oraz metody naturalne (kalendarzyk, termiczna i objawowa).

    Właściwie  kiedy kobieta może zajść w ciążę?

Przyjmuje się, że do zapłodnienia może dojść przez 9 dni w cyklu. Pięć dni przed owulacją (plemniki mogą przeżyć w drogach rodnych kobiety do 72 godzin, czyli 3 doby, dwie doby dodaje się dla pewności). W dniu owulacji i w 3 dni po (komórka jajowa posiada zdolność zapłodnienia przez 6 ÷ 8 godzin, resztę czasu dodaje się dla pewności).

Łatwym sposobem na określenie owulacji u kobiety są specjalne  testy owulacyjne. Polecane szczególnie kobietom, u których długość, a zatem i przebieg cyklu nie są jednakowe każdego miesiąca, co może wystąpić w wyniku przebytych infekcji, narażenia na intensywne emocje, stres, po zakończeniu stosowania hormonalnej antykoncepcji, tzw. antykoncepcji "po stosunku", otyłości lub zbyt niskiej masy ciała. Wyznaczenie dni płodnych poprzez obserwację śluzu, czy też pomiary temperatury jest metodą żmudną, wymagającą systematyczności, wprawy, a rezultaty takiego postępowania nie zawsze dają jednoznaczne wyniki. Zastosowanie testów owulacyjnych w szybki i jednoznaczny sposób umożliwia ustalenie czasu owulacji. Takie testy można zakupić w każdej aptece.

Jeżeli dojdzie do zapłodnienia  pomocne również są testy ciążowe.Testy dostępne na polskim rynku wykazują ciążę na podstawie obecności w moczu gonadotropiny kosmówkowej (HCG). Hormon ten produkowany jest już od pierwszych dni po zapłodnieniu. Po około dwóch tygodniach trwania ciąży, jego stężenie w moczu jest odpowiednie, żeby móc stwierdzić ciążę na podstawie testu. Jednak test nie daje nigdy 100% pewności, dlatego w celu potwierdzenia ciąży należy skontaktować się  z ginekologiem, ponieważ istnieje szereg czynników, które mogą zafałszować wynik testu.

Ze względu na rodzaj wykonywania pomiaru wyodrębnia się testy:

- płytkowe - wymagające zebrania moczu do naczynia, pobrania paru kropli moczu i umieszczenia ich w odpowiedniej płytce pomiarowej,
- testy w postaci flamastra (strumieniowe) - wystarczy go umieścić na kilka sekund pod strumieniem moczu, na wynik testu czeka się od 1 do 5 minut.
- paskowe - wymagające pobrania moczu do naczynia i umieszczenia w nim specjalnego paska z antyciałami HCG.

Test ciążowy obecnie można wykonać w domu, w pracy, a odpowiedni zestaw można kupić w każdej aptece. Koszt tego wynalazku waha się w granicach 5-20 zł. Należy postępować dokładnie według wskazówek podanych na opakowaniu testu. Wiarygodność testów ciążowych określana jest na 95 % i więcej. Nowoczesne testy ciążowe są bardzo czułe.