Pokarm jest niezbędny dla wszystkich żywych istot, ponieważ zawiera
składniki niezbędne do wytworzenia energii, do budowy i odbudowy tkanek
oraz czynności życiowych komórek. Substancje pokarmowe można podzielić
na:
- składniki odżywcze zwane węglowodanami
- białka zwane proteinami
- tłuszcze
- sole mineralne
- witaminy
- błonnik zwany celulozą
Rośliny mogą wytwarzać składniki pokarmowe w wyniku fotosyntezy, pobierając tylko minerały i wodę.
Zwierzęta pobierają wszystkie niezbędne substancje i rozkładają je w procesie trawienia.
WĘGLOWODANY.Są
to związki zbudowane z węgla, tlenu i wodoru. U zwierząt wszystkie
węglowodany pobierane są z zewnątrz i rozkładane są w procesie
trawiennym do najprostszej postaci jaką jest glukoza. Z kolei rozkład
glukozy zapewnia poziom energii koniecznej do wykonywania wszelkich
czynności życiowych. Natomiast rośliny budują glukozę w procesie
fotosyntezy z prostych składników.
BIAŁKA.Są
to związki zbudowane z aminokwasów. Zawierają węgiel, tlen, wodór i
azot. Większość cząsteczek białka składa się z aminokwasów, połączonych
wiązaniami peptydowymi, które różnią się między sobą innym ułożeniem
aminokwasów. Istnieją białka strukturalne, będące podstawowym
składnikiem nowych komórek, białka katalityczne, będące enzymami
kontrolującymi procesy zachodzące w komórce. Rośliny budują aminokwasy
głównie z substancji otrzymywanych z fotosyntezy, gdzie azot pobierany
jest z gleby.
TŁUSZCZE.To związki zbudowane
z węgla, wodoru i odrobiny tlenu. W roślinach tłuszcze powstają z
pobieranych z zewnątrz składników i są magazynowane głównie w nasionach.
Mogą one być przetwarzane w dodatkowe ilości glukozy, potrzebnej do
zapewnienia energii rosnącej roślinie. U zwierząt produktami rozkładu
tłuszczów są glicerol i kwasy tłuszczowe. Jeżeli organizm potrzebuje
energii, część z nich rozkładana jest na związki, z których następnie
powstaje glukoza. Kwasy tłuszczowe i glicerol, które nie zostały zużyte w
procesach wytwarzania energii są z powrotem przekształcane w cząsteczki
tlenów i magazynowane w różnych miejscach np. pod skórą.
SOLE MINERALNE.Są
to naturalne związki nieorganiczne. Stanowią istotny składnik tkanek
roślinnych i zwierzęcych np. kości i zębów. Wchodzą w skład enzymów i
witamin. Zawierają niewielkie ilości śladowych pierwiastków tj. miedź i
jod.
WITAMINY.Są to związki niezbędne do
życia ludzi i zwierząt. Najważniejszą funkcją witamin jest ich działanie
jako koenzymy czyli wspomaganie enzymów w katalizie reakcji
chemicznych. Najważniejsze z nich to witamina A czyli retinol, witamina
B, witamina C, D, E i K.
BŁONNIK.Jest to
włóknisty składnik takich produktów jak otręby, fasola czy soczewica.
Jest to węglowodan, z którego zbudowane są ściany komórkowe form
roślinnych. W odróżnieniu od większości podobnych związków, jest
niemożliwy do strawienia dla większości zwierząt, gdyż brak jest w ich
organizmach enzymu trawiennego. Błonnik ma dość dużą masę i jest
szorstki, łatwo daje się zwijać w grudki, które mogą być przesuwane
przez mięśnie jelitowe.
Ludzie, podobnie jak zwierzęta, nie
są w stanie samodzielnie wytwarzać składników odżywczych. Muszą wiec
się odżywiać, aby zapewnić sobie wystarczającą ilość energii.
Przyswajają zarówno pokarm roślinny, jak np. warzywa i owoce, jak i
zwierzęcy tj. mięso i mleko. Zatem pokarm jest nieodzownym przyjacielem
człowieka. Dobre odżywianie wpływa częściowo na nasze samopoczucie, a
przede wszystkim na ludzkie zdrowie. Możemy nim regulować naszą dietę, a
przede wszystkim dostarczać naszemu organizmowi podstawowych składników
niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu.