Gorączka u dziecka

Temperatura ciała małego dziecka potrafi się zmienić z godziny na godzinę. Kiedy trzeba interweniować, a kiedy pozwolić organizmowi samemu się uporać z gorączką?

Prawidłowa temperatura ciała dzieci wynosi od 36 do 37,5⁰C. Generalnie uważa się, że stwierdzenie u dziecka temperatury powyżej 38 stopni świadczy o gorączce.

Można pokusić się o bardziej szczegółowy podział :

• normalna temperatura - 36 – 37,5 stopni Celsjusza
• stan podgorączkowy - 37,5 - 38 stopni Celsjusza 
• gorączka umiarkowana - 38,1 - 39 stopni Celsjusza 
• gorączka wysoka - powyżej 39 stopni Celsjusza
  

Według lekarzy gorączka jest odpowiedzią organizmu na szeroko rozumiany proces zapalny. Co może go spowodować?

U dzieci najczęściej będą to zakażenia wirusowe czy bakteryjne. Szczególnie we wczesnym dzieciństwie, kiedy od 70 do 90 % zakażeń powodują wirusy.
Najbardziej problematyczne w tym przypadku jest to, że na wirusy medycyna nie wymyśliła jeszcze żadnych specyficznych leków. To co pozostaje, to leczenie objawowe - przeciwgorączkowe i przeciwzapalne.

Stan podgorączkowy, umiarkowana i wysoka gorączka występują w bardzo wielu chorobach.
Gorączka może się pojawić przy okazji takich dolegliwości jak np. grypa, zapalenie ucha środkowego, ząbkowanie, odra czy świnka.

Kiedy maluch gorączkuje - jest marudny, popłakuje, robi się senny, ma zaczerwienione policzki i załzawione oczy, czasem szybciej oddycha. Jeżeli umie już mówić, skarży się na zimno lub dreszcze.

Chcąc się upewnić, że przyczyną jest gorączka, wystarczy dotknąć jego czoła ustami. To sposób właściwie niezawodny. Jeżeli czoło w dotyku jest ciepłe, to znaczy, że dziecko ma podwyższoną temperaturę.

Jeśli malec ma dłuższą infekcję, takie badanie nie wystarcza.

Należy mu mierzyć temperaturę dwa razy dziennie: rano po obudzeniu i po południu . Pomiary warto zapisywać, bo przebieg gorączki może podpowiedzieć lekarzowi, z jaką chorobą ma do czynienia.

Przy infekcji wirusowej gorączka utrzymuje się od 3 do 5 dni, potem spada, następnego dnia może się jeszcze raz podnieść, by zniknąć całkowicie. Wtedy dziecko jest już zdrowe. Jeżeli jednak gorączka nie spada lub po spadku utrzymuje się dłużej, to prawdopodobne, że przyczyną jest bakteria i konieczna będzie wizyta u lekarza.

Czym zagraża gorączka u dziecka?

Wysoka gorączka wywołuje dreszcze, ból głowy, pocenie się, rumieńce, przyspieszony oddech i tętno, uczucie pragnienia.

Czasami mogą się pojawić poważniejsze objawy. Zaliczamy do nich silne dreszcze, po których następuje bardzo obfite pocenie i nagły spadek temperatury ciała, co powoduje osłabienie.

Jak wpływa na zdrowie wysoka i długotrwała gorączka?

Długotrwała gorączka wpływa niekorzystnie na pracę wielu narządów wewnętrznych dziecka, zwłaszcza na ośrodkowy układ nerwowy, układ krążenia, nerki, wątrobę. Dziecko jest niespokojne, drażliwe, nie może zasnąć. Gorączka może również wywoływać napady drgawek lub śpiączkę, zaburzenia świadomości i zagrażać udarem cieplnym. Z tych względów niezbędne jest obniżenie temperatury przy pomocy leków przeciwgorączkowych.

Jakie są metody obniżania gorączki?

Niemowlęta i kilkulatki mogą przyjmować preparaty specjalnie dla nich przeznaczone, zawierające dawki paracetamolu w czopkach lub w syropie albo ibuprofenu dostosowane do ich masy ciała.

Najmłodszym najczęściej podaje się paracetamol. Ten środek zaczyna działać w ciągu 30-60 minut i obniża gorączkę przez blisko 4 godziny. Potem trzeba podać kolejną dawkę. Ibuprofen ma także dodatkowo działanie przeciwzapalne. Niemowlętom w pierwszym półroczu życia można go jednak podawać wyłącznie za zgodą lekarza.

W aptekach bez recepty można kupić preparaty w różnej postaci:

• Paracetamol (czopki: Codipar, Paracetamol, syropy: Panadol, Paracetamol)
• Ibuprofen (czopki: Nurofen, syropy: Ibum, Ibufen,  Nurofen, Bufenik)
  

Najszybciej działają czopki, przy wysokiej gorączce warto użyć właśnie ich.
Ważne jest, żeby gorączkę obniżać systematycznie i nie dopuszczać do skoków temperatury. Wiele dzieci po obniżeniu temperatury zaczyna bawić się i szaleć, jakby były całkiem zdrowe. To jednak za wcześnie na odstawienie leków - bez nich temperatura znowu może gwałtownie wzrosnąć.

Gorączkę obniżyć również można metodami fizycznymi, to znaczy stosując kąpiele lub okłady ochładzające, na głowę, kark, łydki itp. Są to metody szybkie i skuteczne jednak dla dziecka niezbyt przyjemne.

W czasie gorączki organizm poci się i traci cenne elektrolity i wodę, dlatego dziecko trzeba ciągle poić. Niechęć do picia może spowodować nawet odwodnienie, a to jest niebezpieczne. Najlepiej podawać czystą wodę, a jeśli dziecko już odmawia jej picia, można dodać do niej cytrynę i sok z malin lub podać niesłodzoną herbatkę.

Uwaga! Dzieciom do końca 12. roku życia nie wolno podawać salicylanów, czyli aspiryny, polopiryny itp., bo mogą one wywołać bardzo niebezpieczny zespół Reye'a (uszkodzenie wątroby i mózgu). Choroba ta, choć rzadka, stanowi zagrożenie dla życia dziecka.

Wybieramy termometr

W domu trzeba mieć zawsze sprawny termometr. Najbezpieczniejsze są termometry elektroniczne. Ich wielką zaletą jest szybkość pomiaru i większa trwałość. Szklanych termometrów nie należy używać, szczególnie jeśli zawierają rtęć - szkodliwą dla środowiska i niebezpieczną dla dziecka. Dostępne w aptekach są termometry szklane bezrtęciowe.