Hemoroidy (żylaki odbytu, guzki krwawnicze) to
splot naczyń krwionośnych znajdujących się w błonie śluzowej odbytnicy.
Występują fizjologicznie u każdego człowieka od urodzenia.Przez większą
część czasu wypełnione są krwią, dzięki czemu pęcznieją, uszczelniając
kanał odbytu.
O guzkach jako chorobie mówimy, gdy dochodzi do utrudnienia odpływu krwi z tych naczyń, zwłaszcza w trakcie parcia na stolec.
Do
objawów żylaków odbytu należą: krwawienie jasnoczerwoną krwią, świąd i
pieczenie w okolicy odbytu, uczucie niepełnego wypróżnienienia oraz ból w
trakcie oddawania stolca.
Stadia rozwoju choroby:
- powiększenie guzków bez ich wypadania na zewnątrz
- wypadanie guzków w trakcie parcia na stolec, przy jednoczesnym powrocie samoistnym po zakończeniu wypróżniania
- wypadanie w trakcie wypróżniania lub większego wysiłku fizycznego wraz z koniecznością ich ręcznego odprowadzenia
- utrzymywanie się guzków na zewnątrz, z tendencją do zakrzepów, bez możliwości ich odprowadzenia
Przyczyny powstawania
Powstawaniu
żylaków odbytu sprzyja osłabienie ścian naczyń krwionośnych
znajdujących się w odbytnicy, co jest uwarunkowane do pewnego stopnia
genetycznie. Ponadto wszelkie stany organizmu przebiegające ze
zwiększeniem napięcia w okolicy miednicy ułatwiają rozwój choroby. Wśród
nich:
- długotrwałe siedzenie - nie tylko w trakcie pracy
biurowej, w samochodzie czy w fotelu przed telewizorem, ale także np.
podczas jazdy rowerem,
- częste zaparcia przebiegające zwykle z
nasilonym parciem w trakcie wypróżniania (przyczyny powstawania zaparć i
sposoby ich leczenia opisano w artykule pt."Zaparcia", znajdującym się
także na naszej stronie internetowej)
- ciąża i poród – rosnące
dziecko zajmuje coraz większą przestrzeń uciskając narządy w miednicy i
utrudniając odpływ krwi z tej okolicy; ponadto w trakcie porodu dochodzi
do nasilonego zaciskania naczyń krwionośnych
Leczenie
Istnieje szereg preparatów bez recepty stosowanych w leczeniu hemoroidów, zwykle wieloskładnikowych w postaci maści doodbytniczych, czopków lub form doustnych.
Wśród nich najczęściej:
- jako preparaty doustne poprawiające elastyczność naczyń krwionośnych: diosmina (Diosminex, Aflavic, Phlebodia, Diohespan, Diosminal), wyciąg z kasztanowca (Esceven, Venescin, Sapoven) lub troxerutyna (Troxerutin, Venotrex, Troxeratio)
- tribenozyd
(przeciwzapalny, przeciwbólowy) w połączeniu z lidokainą (znieczulającą
miejscowo) w preparatach: Procto-Glyvenol, Procto Hemolan
- zawiesina martwych bakterii Escherichia coli
(zasiedlających jelito grube), która pobudza naturalne mechanizmy
odpornościowe, zmniejszając ryzyko zakażenia oraz działając
przeciwzapalnie (Posterisan)
- oraz wiele innych substancji o
działaniu przeciwzapalnym, znieczulającym i ochronnym na naczynia
krwionośne w połączeniach pod postacią czopków (Hemorol, Hemorectal) lub
maści (Aesculan, Neo-aesculan, Proktosedon)
Do
naturalnych metod leczenie należą nasiadówki z kory dębu, koszyczka
rumianku lub liścia orzecha włoskiego, które polegają na kąpieli
okolicy bioder i krocza w ciepłej wodzie z dodatkiem naparu z
wymienionych surowców roślinnych. Zabieg powinno się powtarzać kilka
razy w tygodniu przez ok. 20-30 minut.
W zaawansowanym stadium choroby leczenie farmakologiczne może się okazać nieskuteczne.
Niezbędne jest wówczas zastosowanie bardziej inwazyjnych metod, jak np:
- podwiązanie
guzków opaskami (metoda Barrona) – powoduje to zamknięcie dopływu krwi
do odciętego obszaru, jego martwicę i odpadnięcie
- krioterapia – polega na wymrażaniu żylaków, w celu osiągnięcia podobnego efektu jak w poprzedniej metodzie
- koagulacja
w podczerwieni – również służy wywołaniu martwicy zmienionej chorobowo
tkanki, jednakże w tej metodzie stosuje się promieniowanie podczerwone
Zabiegi
te mogą być przeprowadzone w trybie ambulatoryjnym pod znieczuleniem
miejscowym. Dopiero najbardziej rozwinięte stadia guzków krwawniczych
wymagają ich operacyjnego usunięcia w leczeniu szpitalnym.
Źródła:
[1] Lennecke K., Hagel K., Przondziono K., Samoleczenie. Poradnik dla farmaceutów, MedPharm Polska, Wrocław, 2006
[2] Szczeklik A. i in., Choroby wewnętrzne, Medycyna Praktyczna, Kraków, 2005
[3] Pharmindex 2011, UBM Medica, 2011
[4] Szymański J., Wstydliwe choroby odbytu, Czasopismo DoZ, 08/2007
[5] http://hemoroidy.info.pl/