Osteoporoza - cichy złodziej kości

Osteoporoza to stopniowe zanikanie masy kostnej, prowadzące do rzeszotowienia kości (osteon - kość, poros - dziura). Choroba zwykle najpierw atakuje kręgosłup, potem miednicę. Może wiele lat rozwijać się bezboleśnie. Coraz cieńsze kości łatwo mogą ulegać złamaniu, a najbardziej narażone są biodra i nadgarstki. Gdy kość stanie się porowata, szanse na jej odbudowanie są małe. Oprócz złamań do jej objawów należą ponadto przewlekły ból i ograniczenie zdolności poruszania się.

Stopień narażenia

Nie każdy z nas jest tak samo narażony na tę chorobę. W grupie zwiększonego ryzyka są kobiety wysokie i szczupłe, o jasnych włosach i drobnych kościach. Szczególne zagrożenie dotyczy również tych pań, które w wieku kilkunastu lat wielokrotnie poddawały się drastycznym dietom odchudzającym (duże niedobory wapnia w wieku dojrzewania mogą spowodować wcześniejsze wystąpienie u nich osteoporozy). Ryzyko zachorowania na osteoporozę znacznie zwiększa się także po menopauzie. Gdy zanika miesiączkowanie, estrogeny nie chronią już kości jak przedtem.
Wśród przedstawicieli obydwu płci, w grupie największego ryzyka, są także osoby:

• z dziedziczną skłonnością - w ich rodzinach występowały przypadki częstych złamań nóg, ramion czy stawów biodrowych,

• z zaburzeniami wchłaniania lub innymi poważnymi schorzeniami gastrycznymi, w wyniku których wapń nie przyswaja się tak dobrze, jak u ludzi zdrowych

• przyjmujący stale preparaty rozrzedzające krew (heparynę), co powoduje pogorszenie przyswajania wapnia przez organizm,

• cierpiący na niektóre choroby przewlekłe, np. neurologiczne czy reumatyczne oraz zażywający preparaty sterydowe,

• stosujący przez dłuższy czas preparaty odchudzające, zawierające kwas fosforowy, który osłabia wchłanianie wapnia,

• po długim unieruchomieniu,

• amatorzy dużych porcji mocnej kawy, gdyż kofeina nasila wydalanie wapnia z organizmu.

Jak ochronić swoje kości?

Udowodniono, że naturalny proces stopniowego ubywania masy kostnej zaczyna się już od 30. roku życia. Jego powodem jest utrata wapnia z kości. Zatem im więcej tego minerału zgromadzimy w nich do tego czasu, tym mniejsze prawdopodobieństwo, że w wieku dorosłym będzie grozić nam osteoporoza. Aby wyrównać zapotrzebowanie na wapń, a jak wynika z badań, prawie wszyscy dostarczamy go dziennie o 30 proc. za mało, organizm musi czerpać go z własnych zapasów - głównie z zębów i kości. Warto więc jak najwcześniej zacząć myśleć o uzupełnianiu niedoborów wapnia, by jak najdłużej cieszyć się mocnymi kośćmi i zdrowymi zębami.

By były zdrowe

• Wapń znajdziesz przede wszystkim w mleku oraz jogurcie - pij naturalny, ma najwięcej wapnia. Jeśli nie pijesz codziennie samego mleka, możesz łatwo zwiększyć spożycie wapnia, gotując na mleku ryż czy płatki owsiane, dodając odtłuszczone mleko w proszku do zup, sosów czy koktajli owocowych oraz zastępując śmietanę chudym jogurtem naturalnym.

• Dużo wapnia jest też w sardynkach, śledziach i przetworach z soi, grochu czy fasoli.

• Sporo wapnia zawierają jajka oraz niektóre warzywa, np. brokuły.

• Dobrym jego źródłem są też suszone morele.

• W sklepach pojawia się coraz więcej produktów wzbogacanych wapniem, np. sok pomarańczowy, jogurty dla dzieci.

Inne sposoby na mocne kości:

Poza dietą warto skorzystać z innych porad, dzięki którym kości staną się mocniejsze.

• Łykaj tabletki z wapniem i witaminą D3, konieczną do prawidłowego przyswajania wapnia

• Nie stresuj się - Stres przyspiesza uciekanie wapnia z organizmu. Jeśli taki stan trwa długo, może w dużym stopniu osłabić układ kostny

• Wstań z fotela! Aktywność fizyczna jest niezbędna nie tylko dla mięśni i stawów, ale też kości. Uwielbiają one naciskanie, naprężanie i częste zmiany pozycji. Dzięki temu w tkance kostnej zachodzą stałe procesy odnowy. Pamiętaj, że bezczynność to pierwszy stopień do... osteoporozy. Wchodź po schodach albo ćwicz 3 razy w tygodniu po pół godziny. Wybieraj ćwiczenia obciążające układ kostny: bieganie, skakanie ze skakanką, aerobik, tenis, jazda na rowerze, spacery – sprzyjają zwiększeniu gęstości tkanki kostnej.

• Ogranicz sól - powoduje ona utratę wapnia z moczem

• Zerwij z nałogami - nie pij więcej niż 1 filiżankę kawy dziennie (kofeina zmniejsza wchłanianie wapnia) i odstaw papierosy, które obniżają poziom estrogenów ułatwiających przyswajanie wapnia z pożywienia.

• Wystawiaj twarz do słońca – pod wpływem działania promieni ultrafioletowych organizm wytwarza witaminę D, która zwiększa przyswajanie wapnia nawet o 80 proc.!

• Unikaj niskokalorycznych diet, które uwzględniają zbyt mało tłuszczów (są one niezbędne do przyswajania witaminy D). Ogranicz też preparaty odchudzające z dodatkiem związków fosforu – jego nadmiar blokuje wchłanianie wapnia.

• Pij gorącą czekoladę - mleczne napoje są bogate w wapń

• Zapytaj lekarza, czy leki, które przyjmujesz, nie osłabiają kości. W razie zwiększonego zagrożenia stosuj profilaktycznie preparaty wapniowe.

• Badaj się. Skończyłaś 35 lat? Poproś lekarza o skierowanie na badanie densytometryczne, które oceni gęstość twoich kości. Badanie to jest w pełni bezpieczne i bezbolesne.