Powikłania naczyniowe w cukrzycy
W miarę trwania cukrzycy rozwijają się powikłania naczyniowe. Są one
wynikiem tego, że cukrzyca wzmaga rozwój miażdżycy w tętnicach,
szczególnie tych większych (nazywane jest to fachowo makroangiopatią
cukrzycową), a także pogrubienie i tzw. „zeszkliwienie” ścian naczyń
włosowatych (czyli mikroangiopatia cukrzycowa).
Makroangiopatia cukrzycowa powoduje miażdżycę, ponadto występują w jej toku nadciśnienie, przepływ krwi przez obwodowe naczynia tętnicze jest upośledzony, co z kolei prowadzi np. do choroby niedokrwiennej serca, udaru mózgu i innych schorzeń.
Mikroangiopatia cukrzycowa manifestuje się najczęściej:
• Retinopatią cukrzycową - jest to zespół zmian naczyniowo-zwyrodnieniowych w siatkówce oka, który w kolejnych latach powoduje znaczne upośledzenie wzroku, a w niektórych skrajnych przypadkach prowadzi do jego utraty,
• Stwardnieniem kłębuszków nerkowych, co objawia się utratą białka z moczem, funkcja filtracyjna nerek stopniowo jest upośledzana, pojawiają się zarówno nadciśnienie jak również zmiany zwyrodnieniowe na dnie oka,
• Neuropatią cukrzycową - symetryczne zaburzenia czuciowo-ruchowe, zwłaszcza w obrębie stóp i podudzi,
• Zmiany zgorzelinowe tkanek objawiające się najczęściej występowaniem owrzodzeń a także martwicy, która na ogół przebiega bezbólowo, na palcach lub pięcie. Ma ona dwie odmiany: martwica sucha bądź wilgotna. Szczególnie ta druga trudno się goi, rozszerza się, ponadto łatwo ją zainfekować bakteriami a nawet grzybicami co dodatkowo utrudnia jej leczenie, bo staje się ona oporna na leki. W wyniku tego powstaje stopa cukrzycowa. Neuropatia cukrzycowa wzmaga również rozwój stopy cukrzycowej jak również zła pielęgnacja, urazy, ciasne i gumowe obuwie.
Wymienione schorzenia i ich opis w artykule nie mają na celu Państwa wystraszyć, ale uświadomić jak ważna jest profilaktyka a także konsekwentne leczenie cukrzycy tj. dbanie o dietę o której wspominaliśmy w poprzednim artykule, przyjmowanie leków o właściwych porach, aktywność fizyczna. Z pozoru mogłyby się to wydawać błahe czynności a są one ważne np. jeśli chodzi o dbanie o stopy:
• stopy należy starannie osuszać i nawilżać używając kremu, zwłaszcza przestrzenie między palcowe,
• skracać paznokcie, zaokrąglać je tak aby unikać skaleczeń,
• wybierać dopasowane obuwie a także skarpetki, które nie uciskają i nie mają w składzie sztucznych włókien,
• unikać skaleczeń np. chodząc boso,
• nie usuwać samodzielnie odcisków i brodawek zwłaszcza u cukrzyków gdyż może to spowodować ranę trudną do wyleczenia,
• wykonywać ćwiczenia, aby pobudzać krążenie krwi w stopach – ruszać palcami, wykonywać ruch okrężne stopa w prawo i lewo,
• w razie powstania pęcherza lub owrzodzenia budzącego nasz niepokój należy skonsultować się z lekarzem.
Szczególną dbałość o stopy należy zachować również w przypadku wystąpienia neuropatii bo w tym schorzeniu stopy w wyniku uszkodzenia nerwów stają się mniej wrażliwe zarówno na ból jaki i temperaturę co może spowodować uraz np. nadepnięcie na coś ostrego, i nie zdawanie sobie z tego sprawy. Podobnie możemy nie zauważyć, że stopy znajdują się zbyt blisko źródła ciepła np. gorącego grzejnika.
Troska o oczy jest też jednym z istotnych zadań pacjenta z cukrzycą. Opisana powyżej retinopatia często zauważalna jest po kilku latach kiedy dokonała ona już spustoszeń, bo nerw jest uszkodzony, a ponadto cukrzycy mogą cierpieć również na inne schorzenia oczu takie jak zaćmę lub jaskrę, bo głównymi czynnikami chorób oczu są nie tylko hiperglikemia ale również nadciśnienie tętnicze i stres. Kolejny raz ważna jest tutaj profilaktyka. Przynajmniej raz do roku powinno badać się dno oka. Lekarz okulista wykrywając takie nieprawidłowości wykonuje badania i wybiera wówczas najlepszą metodę leczenia. Im wcześniej uszkodzenie wzroku zostanie zdiagnozowane tym łatwiej je leczyć. Występują cztery stadia rozwoju retinopatii, w miarę pogłębiania się problemów z naczyniami włosowatymi, które dostarczają siatkówce substancji odżywczych:
• naczynia włosowate w siatkówce stają się słabe i mogą przepuszczać kropelki płynu lub tworzyć maleńkie guzki przypominające balonik,
• niektóre naczynia mogą stać się wówczas niedrożne,
• im więcej pojawia się takich niedrożnych naczyń tym większy obszar siatkówki oka nie jest zaopatrywany w tlen, a jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania,
• powstają nowe naczynka włosowate, które mają za zadanie dostarczanie tlenu do uszkodzonych tkanek i wówczas widzenie staje się nieostre.
Nowe naczynia włosowate powstają na powierzchni siatkówki i w płynie wewnątrz gałkowym. Są one bardzo kruche, dlatego łatwo pękają powodując kolejne uszkodzenia.
Ryzyko wystąpienia i postęp przewlekłych powikłań zależą głównie od kontroli metabolicznej cukrzycy. Osoby, u których cukrzyca na przestrzeni wielu lat była dobrze wyrównana, mają małą szansę rozwinięcia przewlekłych powikłań. Dbałość o siebie i odpowiednia profilaktyka wiele mogą u diabetyków, pozwalają normalnie funkcjonować bez żadnych ograniczeń czego najlepszym przekładem jest to, że wśród chorych na cukrzycę znalazło się wielu znanych sportowców. Chory na cukrzycę Will Cross zdobył w 2003 roku biegun południowy – miał wówczas 26 lat. Wcześniej zdobył biegun północny, najwyższe szczyty obu Ameryk (McKinley i Aconcagua) i przeszedł Saharę. Złoty medalista olimpijski z Pekinu w wioślarskiej czwórce podwójnej to Michał Jeliński – diabetyk.
Makroangiopatia cukrzycowa powoduje miażdżycę, ponadto występują w jej toku nadciśnienie, przepływ krwi przez obwodowe naczynia tętnicze jest upośledzony, co z kolei prowadzi np. do choroby niedokrwiennej serca, udaru mózgu i innych schorzeń.
Mikroangiopatia cukrzycowa manifestuje się najczęściej:
• Retinopatią cukrzycową - jest to zespół zmian naczyniowo-zwyrodnieniowych w siatkówce oka, który w kolejnych latach powoduje znaczne upośledzenie wzroku, a w niektórych skrajnych przypadkach prowadzi do jego utraty,
• Stwardnieniem kłębuszków nerkowych, co objawia się utratą białka z moczem, funkcja filtracyjna nerek stopniowo jest upośledzana, pojawiają się zarówno nadciśnienie jak również zmiany zwyrodnieniowe na dnie oka,
• Neuropatią cukrzycową - symetryczne zaburzenia czuciowo-ruchowe, zwłaszcza w obrębie stóp i podudzi,
• Zmiany zgorzelinowe tkanek objawiające się najczęściej występowaniem owrzodzeń a także martwicy, która na ogół przebiega bezbólowo, na palcach lub pięcie. Ma ona dwie odmiany: martwica sucha bądź wilgotna. Szczególnie ta druga trudno się goi, rozszerza się, ponadto łatwo ją zainfekować bakteriami a nawet grzybicami co dodatkowo utrudnia jej leczenie, bo staje się ona oporna na leki. W wyniku tego powstaje stopa cukrzycowa. Neuropatia cukrzycowa wzmaga również rozwój stopy cukrzycowej jak również zła pielęgnacja, urazy, ciasne i gumowe obuwie.
U diabetyków mogą ponadto występować m.in.:
• zmiany metaboliczne, takie jak nabyta hiperlipidemia,
• spadek odporności,
• gorsze gojenie się ran.
Wymienione schorzenia i ich opis w artykule nie mają na celu Państwa wystraszyć, ale uświadomić jak ważna jest profilaktyka a także konsekwentne leczenie cukrzycy tj. dbanie o dietę o której wspominaliśmy w poprzednim artykule, przyjmowanie leków o właściwych porach, aktywność fizyczna. Z pozoru mogłyby się to wydawać błahe czynności a są one ważne np. jeśli chodzi o dbanie o stopy:
• stopy należy starannie osuszać i nawilżać używając kremu, zwłaszcza przestrzenie między palcowe,
• skracać paznokcie, zaokrąglać je tak aby unikać skaleczeń,
• wybierać dopasowane obuwie a także skarpetki, które nie uciskają i nie mają w składzie sztucznych włókien,
• unikać skaleczeń np. chodząc boso,
• nie usuwać samodzielnie odcisków i brodawek zwłaszcza u cukrzyków gdyż może to spowodować ranę trudną do wyleczenia,
• wykonywać ćwiczenia, aby pobudzać krążenie krwi w stopach – ruszać palcami, wykonywać ruch okrężne stopa w prawo i lewo,
• w razie powstania pęcherza lub owrzodzenia budzącego nasz niepokój należy skonsultować się z lekarzem.
Szczególną dbałość o stopy należy zachować również w przypadku wystąpienia neuropatii bo w tym schorzeniu stopy w wyniku uszkodzenia nerwów stają się mniej wrażliwe zarówno na ból jaki i temperaturę co może spowodować uraz np. nadepnięcie na coś ostrego, i nie zdawanie sobie z tego sprawy. Podobnie możemy nie zauważyć, że stopy znajdują się zbyt blisko źródła ciepła np. gorącego grzejnika.
Troska o oczy jest też jednym z istotnych zadań pacjenta z cukrzycą. Opisana powyżej retinopatia często zauważalna jest po kilku latach kiedy dokonała ona już spustoszeń, bo nerw jest uszkodzony, a ponadto cukrzycy mogą cierpieć również na inne schorzenia oczu takie jak zaćmę lub jaskrę, bo głównymi czynnikami chorób oczu są nie tylko hiperglikemia ale również nadciśnienie tętnicze i stres. Kolejny raz ważna jest tutaj profilaktyka. Przynajmniej raz do roku powinno badać się dno oka. Lekarz okulista wykrywając takie nieprawidłowości wykonuje badania i wybiera wówczas najlepszą metodę leczenia. Im wcześniej uszkodzenie wzroku zostanie zdiagnozowane tym łatwiej je leczyć. Występują cztery stadia rozwoju retinopatii, w miarę pogłębiania się problemów z naczyniami włosowatymi, które dostarczają siatkówce substancji odżywczych:
• naczynia włosowate w siatkówce stają się słabe i mogą przepuszczać kropelki płynu lub tworzyć maleńkie guzki przypominające balonik,
• niektóre naczynia mogą stać się wówczas niedrożne,
• im więcej pojawia się takich niedrożnych naczyń tym większy obszar siatkówki oka nie jest zaopatrywany w tlen, a jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania,
• powstają nowe naczynka włosowate, które mają za zadanie dostarczanie tlenu do uszkodzonych tkanek i wówczas widzenie staje się nieostre.
Nowe naczynia włosowate powstają na powierzchni siatkówki i w płynie wewnątrz gałkowym. Są one bardzo kruche, dlatego łatwo pękają powodując kolejne uszkodzenia.
Ryzyko wystąpienia i postęp przewlekłych powikłań zależą głównie od kontroli metabolicznej cukrzycy. Osoby, u których cukrzyca na przestrzeni wielu lat była dobrze wyrównana, mają małą szansę rozwinięcia przewlekłych powikłań. Dbałość o siebie i odpowiednia profilaktyka wiele mogą u diabetyków, pozwalają normalnie funkcjonować bez żadnych ograniczeń czego najlepszym przekładem jest to, że wśród chorych na cukrzycę znalazło się wielu znanych sportowców. Chory na cukrzycę Will Cross zdobył w 2003 roku biegun południowy – miał wówczas 26 lat. Wcześniej zdobył biegun północny, najwyższe szczyty obu Ameryk (McKinley i Aconcagua) i przeszedł Saharę. Złoty medalista olimpijski z Pekinu w wioślarskiej czwórce podwójnej to Michał Jeliński – diabetyk.
