Przewlekła, obturbacyjna choroba płuc
Spowodowana jest nieprawidłową odpowiedzią zapalną ze strony układu oddechowego na szkodliwe zanieczyszczenie powietrza tj. pyły lub gazy, a najczęstszą przyczyną jest dym tytoniowy, który prowadzi do uszkodzenia płuc.
Jak powstaje POChP?
POChP powstaje na skutek toczącego się procesu zapalnego oskrzeli i otaczającego je miąższu płuc. Spowodowana jest ona poprzez wdychanie szkodliwych czynników takich jak:
- Dym tytoniowy (palacze czynni jaki i bierni) - odpowiada za 90% przypadków
- Pyły nieorganiczne i organiczne (związane z wykonywaną pracą)
- Zanieczyszczenia powietrza w pomieszczeniach gdzie do gotowania i ogrzewania używa się drewna i węgla w niedostatecznie sprawnych kuchniach lub kominach
- Zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego.
Powodują one zmiany w oskrzelach i tkance płucnej, prowadząc do nieodwracalnego zwężenia oskrzeli. Trwający przewlekle stan zapalny w dużych oskrzelach odpowiedzialny jest za zwiększoną liczbę komórek wydzielających śluz oraz za przerost gruczołów produkujących śluz. Jest to przyczyna kaszlu z towarzyszącym odkrztuszaniem plwociny. Nieodwracalne zwężenie oskrzeli spowodowane jest pogrubieniem ścian małych oskrzeli i oskrzelików, w wyniku czego prowadzi to do zwężenia ich światła, a tym samym powoduje duszności i utrudnia oddychanie.
Innymi przyczynami powstawania, niezależnymi od wdychanych szkodliwych czynników, są:
- Niedobór alfa1-antytrypsyny
- Ciężkie zakażenia układu oddechowego w dzieciństwie
- Przebyta gruźlica płuc
- Wielkość płuc – osoby, które mają mniejszą pojemność płuc są bardziej narażone
- Płeć męska
Pierwszymi objawami jest poranny kaszel najczęściej połączony z odkrztuszaniem plwociny, który trwa dłużej niż 3 miesiące w roku i nie jest wynikiem przeziębienia.
Często ten pierwszy objaw jest lekceważony, co powoduje dalsze rozwijanie się choroby i pojawienie się duszności. Na początku występuje ona podczas wysiłku. Potem stopniowo narasta ograniczenie wydolności wysiłkowej (pogorszenie kondycji fizycznej) np. wejście po schodach teraz powoduje zadyszkę. Z biegiem lat obecności choroby, duszność postępuje doprowadzając do niewydolności oddechowej. Pojawiają się problemy przy jakimkolwiek wysiłku (np. ubieraniu, myciu się) oraz występują w spoczynku.
Innymi objawami są świszczący oddech i uczucie ściskania w klatce piersiowej, które mogą występować podczas silnych napadów duszności (w zaawansowanych postaciach choroby).
Wynikiem niewydolności oddechowej w bardzo ciężkim stadium choroby są obrzęki wokół kostek oraz cechy niewydolności prawej komory serca.
Postępująca choroba trwale uszkadza oskrzela i pęcherzyki płucne, które dostarczają organizmowi tlenu. Dlatego tak ważne jest wczesne jej wykrycie i rozpoczęcie odpowiedniego leczenia, o którym decyduje lekarz.
Jak rozpoznaje się POChP?
W celu rozpoznania POChP wykonuje się badanie spirometryczne. Ma ono na celu ocenę czynności naszych płuc. Mierzy objętość i pojemność płuc oraz przepływ powietrza znajdującego się w płucach i oskrzelach w różnych fazach cyklu oddechowego. Jest to niezbędne do rozpoznania oraz oceny stopnia ciężkości POChP. Za pomocą spirometrii jesteśmy w stanie również ocenić tempo postepowania choroby. Badanie to wykonuje się za pomocą spirometru.
Jak się leczy POChP?
Sposób leczenia uzależniony jest od stopnia zaawansowania choroby. U osób palących konieczne jest zaprzestanie palenia niezależnie od zaawansowania choroby. Choć dla osób uzależnionych od dymu tytoniowego nie jest to łatwym zadaniem. W leczeniu stosuje się:
- Leki rozszerzające oskrzela (wziewne oraz w postaci do nebulizacji)
- Glikokortykosteroidy (wziewne i doustne)
- Tlenoterapię
Ważnym elementem leczenia jest edukacja chorego jak i rodziny, która ma na celu uświadomienie zagrożeń oraz zmniejszenie narażenia chorego na czynniki szkodliwe np. dym tytoniowy.
Ćwiczenia fizyczne, zalecane są w każdym stadium choroby, uzależnione są od jej zaawansowania. Intensywność i rodzaj ćwiczeń ustala lekarz, a rozpoczynane one są pod opieką rehabilitanta.
Szczególnym zaleceniem są spacery na świeżym powietrzu.
Istotną rolę odgrywa również prawidłowe odżywianie oraz dostosowanie kaloryczności posiłków do masy ciała - ponieważ otyłość może nasilać objawy związane z POChP.
Chory powinien się szczepić przeciwko grypie co roku, a osoby po 65. roku życia również przeciwko pneumokokom w celu zmniejszenia ryzyka zachorowania na zapalenie płuc.
Różnice pomiędzy POChP a astmą?
Są to przewlekłe choroby układu oddechowego w których występuje zwężenie oskrzeli. Obie charakteryzują się podobnymi objawami i mogą współistnieć jednocześnie.
W astmie zwężenie oskrzeli jest odwracalne za pomocą leków rozkurczających oskrzela, jedynie w ciężkiej postaci dochodzi do nieodwracalnego zwężenia.
Natomiast w POChP zwężenie jest nieodwracalne i postępuje z czasem. Nieleczona POChP prowadzi do przedwczesnej śmierci.
