Rodzaje leków przeciwbólowych

Ból towarzyszy człowiekowi przez całe życie, od chwili narodzin, aż do śmierci. Nie ma człowieka, który mógłby powiedzieć, że nigdy go nic nie bolało. Z pewnością wielu z nas zastanawia się po co w ogóle istnieje ból i czy nie dałoby się zniwelować go całkowicie?

Wg Międzynarodowego Towarzystwa Badania Bólu jest to subiektywne, przykre i negatywne wrażenie zmysłowe i emocjonalne powstające pod wpływem bodźców uszkadzających tkankę lub zagrażających jej uszkodzeniem.

Wynika z tego, że ból ma istotne znaczenie dla rozpoznania i umiejscowienia procesu chorobowego. Można powiedzieć, że jest on pierwszym zwiastunem choroby i zmusza pacjenta do zainteresowania się własnym zdrowiem, udania się po pomoc do farmaceuty czy lekarza.

Wyróżnia się wiele rodzajów bólu, najbardziej popularny jest podział na ból ostry (np. urazy, kolka nerkowa, ból wieńcowy) oraz ból przewlekły (np. reumatyczny, nowotworowy, migrenowy).
W zależności od tego, co nas boli i z jaką siłą, można zastosować różne metody leczenia.
My zajmiemy się metodami farmakologicznymi, czyli stosowaniem leków o działaniu przeciwbólowym.

W aptece bez recepty można kupić wiele preparatów o działaniu przeciwbólowym.

Należą do nich paracetamol oraz tzw. niesteroidowe leki przeciwzapalne ( np. ibuprofen, naproxen, diclofenac, kwas acetylosalicylowy).

Przychodząc do apteki po środek przeciwbólowy musimy zastanowić się, czy potrzebujemy preparat działający miejscowo (np. maść, aerozol), czy wolimy lek o działaniu ogólnoustrojowym (np. tabletki, czopki), które działają z reguły silniej, szybciej i dłużej, ale musimy się liczyć z faktem, że mają również więcej przeciwwskazań i działań niepożądanych.

Koniecznie należy zgłosić farmaceucie, jeśli cierpimy na jakieś choroby (np. choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, nadciśnienie tętnicze, marskość wątroby, itp.), jesteśmy uczuleni na jakieś lekarstwa przeciwbólowe (np. aspirynę) lub jesteśmy w ciąży czy karmimy dziecko piersią.

PARACETAMOL

• lek wyspecjalizowany w leczeniu bólu, nie działa przeciwzapalnie
• lek działa również przeciwgorączkowo
• jest bezpieczny dla żołądka oraz osób stosujących leki przeciwzakrzepowe
• rzadko uczula
• można stosować u dzieci powyżej 3 miesiąca życia
• UWAGA! Stosowany długo lub w dużych ilościach może upośledzić pracę wątroby lub nerek
• w czasie przyjmowania leku nie wolno pić alkoholu, gdyż istnieje duże ryzyko toksycznego uszkodzenia wątroby
• wskazaniem do stosowania leku są bóle różnego pochodzenia o słabym lub umiarkowanym nasileniu
• działa po około godzinie od przyjęcia i efekt utrzymuje się 4-5 godzin
• nie należy przekraczać dawki 4 g na dobę
• występuje w wielu preparatach o działaniu przeciwbólowym ( np. Apap, Codipar, Panadol), jak również przeciw przeziębieniu (np. Gripex, Fervex, Coldrex, Febrisan, Theraflu), dlatego bardzo ważne jest, by sprawdzić, czy inne przyjmowane leki nie zawierają paracetamolu, gdyż istnieje ryzyko przedawkowania!!!
• dodatek kofeiny lub (i) kodeiny powoduje zwiększenie działania przeciwbólowego (np. Apap Extra, Solpadeina, Antidol, Panadol Extra)
  

IBUPROFEN

• lek obniża gorączkę, działa przeciwzapalnie i przeciwbólowo
• jest stosowany w dolegliwościach bólowych różnego pochodzenia o słabym i umiarkowanym nasileniu
• może powodować uczulenia (zwłaszcza u osób, u których wystąpiło uczulenie na aspirynę lub inny lek przeciwbólowy)
• nie należy stosować u osób z chorobą wrzodową żołądka, dwunastnicy, z ciężką niewydolnością wątroby, nerek, serca
• nie zaleca się stosowania u kobiet w ciąży
• działa po około godzinie od przyjęcia przez 4-6 godzin
• nie należy przekraczać dawki 1200 mg na dobę (dla osoby dorosłej)
• lek najlepiej przyjmować po posiłku, popić wodą
• Ibuprofen występuje na rynku w dawkach 200 mg i 400mg w preparatach o działaniu przeciwbólowym (np. Ibuprom, Ibum, Nurofen) i przeciwgrypowym (np. Nurofen antigrip, Ibuprom zatoki, Modafen)
• silniej przeciwbólowo działa skojarzone działanie ibuprofenu z kodeiną (Nurofen plus), lub z paracetamolem (Metafen)
  

KWAS ACETYLOSALICYLOWY

• lek o działaniu przeciwzapalnym, przeciwbólowym i przeciwgorączkowym
• długotrwale hamuje agregację płytek krwi, co jest wykorzystywane w profilaktyce przeciwzawałowej ( małe dawki stosowane codziennie)
• dość często powoduje uczulenia
• nie powinny stosować osoby z chorobą wrzodową żołądka, dwunastnicy, skazą krwotoczną, ciężką niewydolnością serca, wątroby, nerek, kobiety w ciąży, matki karmiące, dzieci poniżej 12 roku życia
• PAMIĘTAJ: przed zabiegiem chirurgicznym zawsze poinformuj lekarza o przyjmowaniu tego leku
• lek działa 4-8 godzin
• nie należy przekraczać dawki 4 g na dobę
• najlepiej przyjmować po posiłku i popić dużą ilością wody
• Kwas acetylosalicylowy występuje w preparatach przeciwbólowych (np. Aspirin Activ, Etopiryna, Coffepirin, Alka Seltzer), przeciw przeziębieniu (np. Upsarin C, Polopiryna C Plus, Aspirin Complex, Ascalcin Plus) oraz lekach przeciwzakrzepowych (np. Acard, Polocard,Bestpirin),
  

NAPROXEN

• lek działa stosunkowo silnie przeciwbólowo oraz przeciwzapalnie i przeciwgorączkowo
• jego działanie utrzymuje się stosunkowo długo po zażyciu tabletki: 8-10 godzin , dlatego wystarczy stosowanie rano i wieczorem, nawet przy bólach mięśniowych, krzyża czy stawowych
• nie powinny go stosować osoby uczulone na leki przeciwzapalne, chorzy na chorobę wrzodową żołądka lub dwunastnicy oraz kobiety w ciąży i karmiące piersią
• występuje w preparatach o działaniu przeciwbólowym, np. Aleve, Naxii, Natrax
  

MELOXICAM

• od niedawna na rynku polskim dostępny bez recepty
• ma silne działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne
• stosowany jest przede wszystkim w bólach kostno-stawowych i mięśniowych w przebiegu chorób reumatoidalnych i zwyrodnieniowych stawów
• nie należy go stosować jeśli chory jest uczulony na lek lub inne leki przeciwzapalne, u chorych na chorobę wrzodową, z ciężką niewydolnością wątroby, nerek i serca, w okresie ciąży i podczas karmienia piersią
• lek działa długo, wystarczy go stosować raz na dobę 
• występuje pod nazwą Opokan
  

DIKLOFENAK

• działa silnie przeciwbólowo, przeciwzapalnie, oraz obniża gorączkę
• głównie stosowany w bólach reumatycznych, mięśniowych, krzyżowych, bólach zębów i miesiączkowych
• nie wolno go stosować jeśli pacjent jest uczulony na diklofenak lub inną substancję z grupy leków przeciwbólowych, u chorych na chorobę wrzodową żołądka lub dwunastnicy, z ciężką niewydolnością nerek, wątroby lub serca oraz u kobiet w trzecim trymestrze ciąży
• nie zaleca się stosowania u dzieci poniżej 14 roku życia
• lek bez konsultacji z lekarzem można stosować krótkotrwale (około 5 dni)
• nie powinno przyjmować się go na pusty żołądek, należy popić dużą ilością wody
• po zażyciu działa około 6 godzin,
• bez konsultacji z lekarzem nie należy przekraczać dawki 75 mg na dobę
• jest dostępny pod nazwą Voltaren w różnych dawkach: Voltaren acti tabletki 12,5 mg, Voltaren acti forte tabletki 25 mg, Voltaren express kapsułki 12,5 mg (preparat szybciej działający)
  

METAMIZOL SODU (Pyralgina)

• lek o działaniu przeciwgorączkowym, przeciwbólowym, przeciwzapalnym oraz słabo rozkurczowym
• wskazaniem do stosowania jest ból różnego pochodzenia o dużym nasileniu oraz gorączka w przypadku, gdy zastosowanie innych leków jest nieskuteczne lub przeciwwskazane
• pyralginy nie należy stosować w przypadku wystąpienia nadwrażliwości na lek lub inne leki o działaniu przeciwzapalnym, astmy, przy niedoborze krwinek białych lub granulocytów, jeśli u pacjenta występuje ostra niewydolność nerek lub wątroby; nie należy stosować w ciąży i w okresie karmienia piersią
• lek stosuje się u osób dorosłych - jednorazowo 1 do 2 tabletek; maksymalna dawka jednorazowa 2 tabletki, a dobowa 6 tabletek
• nie należy stosować dłużej niż tydzień
  

W aptece dostępne są również preparaty ziołowe w postaci maści i kremów, które możemy stosować miejscowo w bólach stawowych, mięśniowych, nerwobólach. Tego typu preparaty działają jako środki rozgrzewające, powodują miejscowe przekrwienie i rozszerzenie naczyń, co prowadzi do lepszego ukrwienia obolałego miejsca i szybszego ustąpienia stanów zapalnych i dolegliwości bólowych. Po zastosowaniu tego typu preparatów należy dokładnie umyć ręce oraz unikać kontaktu z oczami. Nie stosować maści na uszkodzoną skórę i w przypadku uczulenia na składniki preparatu.
Tego typu preparaty dostępne są pod nazwami: Neo-Capsiderm, Analgol, Maść końska

Na podobnej zasadzie działają plastry rozgrzewające: Kapsiplasty, Fastplasty, Prel red, Voltaren termal, Ketonal termo.

Przy kontuzjach, zwłaszcza sportowych, możemy zmniejszyć ból stosując tzw. sztuczny lód (Icemix areozol). Obniżenie temperatury ciała w miejscu kontuzji pozwala wrócić do aktywności sportowej i zmniejsza tworzenie się krwiaków i sińców. Na podobnej zasadzie działają zimne okłady, a także dodatek mentolu do maści działających przeciwbólowo i przeciwzapalnie.

Na koniec warto podkreślić, że jeśli po kilku dniach stosowania leków bez recepty, ból nie ustaje lub nawet nasila się, należy niezwłocznie udać się do lekarza. Może okazać się, że ból jest zwiastunem poważniejszych schorzeń, których lekami przeciwbólowymi nie leczymy, a tylko maskujemy objawy choroby.