Spirometria - badanie czynności płuc

Spirometria jest nieinwazyjnym badaniem, które ma ocenić objętość i pojemność naszych płuc oraz przepływ powietrza w różnych fazach cyklu oddechowego. Pozwala ocenić czynność płuc, jest niezbędna dla rozpoznania POChP i astmy oraz służy do kontroli efektów leczenia tych schorzeń jak również postępu choroby.

W jakim celu wykonuje się badanie spirometryczne?

Wykorzystuje się je rutynowo przy diagnozowaniu astmy oskrzelowej, czy POChP (przewlekłej obturacyjnej choroby płuc). Pozwala ono określić sprawność naszego układu oddechowego, stopień ciężkości oraz tempa postępu choroby. Służy również do monitorowania skuteczności prowadzonego leczenia astmy czy POChP.

Innymi wskazaniami są choroby pozapłucne w których dochodzi do zajęcia układu oddechowego pod postacią śródmiąższowego włóknienia płuc, zajęcia opłucnej, usztywnienia klatki piersiowej, czy upośledzenia sprawności mięśni poprzecznie prążkowanych, w tym także mięśni oddechowych.

Również w chorobach przebiegających z zaburzeniami przewodzenia nerwowo-mięśniowego, które doprowadzają do upośledzenia sprawności mięśni oddechowych powinno się wykonywać badanie spirometryczne.

Pomocniczo wykorzystuje się je w chorobach sercowo-naczyniowych, a zwłaszcza w zastoinowej niewydolności krążenia
Badanie to wykonuje się za pomocą spirometru.

Przeciwwskazania do badania.

W nielicznych przypadkach badanie to jest niewskazane.

Należą do nich stany zagrażające życiu, w których wykonanie natężonego wydechu może zdecydowanie pogorszyć ich przebieg, ponieważ wykonanie spirometrii wiąże się ze znacznymi zmianami ciśnienia w klatce piersiowej.

Również nie powinno się wykonywać tego badania u osób, u których aktualny stan może wpłynąć na wiarygodność uzyskanych wyników tj.:

• nudności, wymioty, stały kaszel,
• zawroty głowy, zaburzenia rytmu serca,
• stan po operacji brzusznej lub w obrębie klatki piersiowej (ból pooperacyjny uniemożliwiający prawidłowe wykonanie manewrów oddechowych w czasie badania).

Bezwzględnymi przeciwwskazaniami są:

• tętniaki aorty i tętnic mózgowych (podczas badania zwiększa się ciśnienie w klatce piersiowej, które może być przyczyną pęknięcia tętniaka, przy którym może dojść do krwotoku),
• świeża operacja okulistyczna,
• przebyte odwarstwienie siatkówki,
• krwioplucie o nieznanej przyczynie,
• zawał serca lub udar mózgu w okresie hospitalizacji,
• odma opłucnowa,
• zwiększone ciśnienie wewnątrzczaszkowe,
  

Jeżeli cierpisz na któreś z powyższych schorzeń lub jesteś świeżo po zabiegu poinformuj o tym lekarza, który kieruje Cię na badanie.

Jak wygląda badanie spirometryczne?

Wykonywane jest w pozycji siedzącej, w obecności przeszkolonej osoby. Na nos pacjenta zakłada się klips, który delikatnie zaciska nozdrza i prosi się o spokojne oddychanie przez ustnik aparatu (spirometru) w celu rejestracji przepływu powietrza. Następnie po kilku spokojnych oddechach prowadzący prosi o wykonanie maksymalnie głębokiego wdechu po nim spokojnego maksymalnego głębokiego wydechu. Prowadzący prosi nas o wykonanie jak najsilniejszego i najszybszego wydechu, który jednocześnie powinien trwać jak najdłużej po wcześniejszym wykonaniu głębokiego, silnego wdechu. Jest to najtrudniejszy etap badania ponieważ właściwe wykonanie natężonego wydechu wymaga najwięcej wysiłku, aby wynik był wiarygodny. Badanie to nie jest łatwo wykonać, dlatego konieczna jest większa liczba powtórzeń. Prowadzący badanie na bieżąco ocenia jego jakość i stwierdza kiedy można je przerwać. Spirometria wymaga od chorego wysiłku, ale jest ona nieinwazyjna.
Podczas oddychania przez ustnik spirometru rejestrowane są przepływy powietrza i pojemność płuc.

Przed badaniem nie należy:

• nosić obcisłych, utrudniających oddychanie ubrań,
• palić tytoniu,
• pić alkoholu,
• wykonywać intensywnego wysiłku fizycznego,
• jeść obfitych posiłków.
  

Wynik spirometrii ocenia lekarz, który posiada wystarczające doświadczenie we właściwej i pełnej ocenie badania.

Najważniejsze znaczenie mają 2 parametry:

• FEV1 – natężona objętość wydechowa w pierwszej sekundzie – to ilość powietrza, którą można wydmuchać z płuc podczas pierwszej sekundy nasilonego wydechu. Zależy ona od całkowitej pojemności płuc oraz drożności oskrzeli. Im większe jest zwężenie oskrzeli, tym mniejsza jest wartość,
• FVC – natężona pojemność życiowa – to ilość powietrza, którą można wydmuchać z płuc po nabraniu maksymalnego wdechu. Zależy ona od całkowitej pojemności płuc badanego.
  

Wzajemny stosunek powyższych dwóch parametrów pozwala stwierdzić co jest przyczyną nieprawidłowego wyniku. Może to być jedno z następujących zaburzeń:

• zaburzenia restrykcyjne (zmniejszona objętość płuc)
• zaburzenia obturacyjne (zmniejszona średnica oskrzeli)
  

Jaką funkcje pełnią nasze płuca?

Ich głównym zadaniem jest dostarczanie organizmowi tlenu, a usuwanie nadmiaru dwutlenku węgla. Dlatego tak ważne jest, aby nasze płuca były sprawne. Kiedy jednak zaczynają się problemy –  początkowo pojawiająca się duszność podczas wysiłku postępuje doprowadzając do inwalidztwa z powodu niedotleniania organizmu. Najczęściej taki przebieg występuje u osób palących papierosy. Jednak u osób zdrowych, które nie paliły nie dochodzi do wystąpienia duszności. Płuca są organem niezbędnym do życia.

Czy wiesz że?

Najwyższą sprawność naszych płuc mamy w około 25. roku życia. Wraz z ich starzeniem się sprawność ta powoli spada.