Funkcje wątroby:
Do podstawowych funkcji wątroby należy wytwarzanie żółci. Składa się ona z wielu związków chemicznych, m. in. z soli kwasów żółciowych, cholesterolu, lecytyny, bilirubiny (produktu rozpadu hemoglobiny, czyli białka transportującego tlen) oraz elektrolitów. Mieszanina ta po wydzieleniu do jelita rozbija tłuszcz zawarty w treści pokarmowej na mniejsze skupiska, ułatwiając tym samym jego trawienie.
Ponadto wątroba bierze udział w gospodarce substancjami odżywczymi i witaminami. Magazynuje glukozę oraz wytwarza ją z innych cukrów prostych, jak fruktoza i galaktoza, a w okresach głodu stopniowo uwalnia do krwi. Utrzymuje w ten sposób stały poziom glukozy, niezbędny do prawidłowego funkcjonowania mózgu. Wątroba to także główne miejsce przemian aminokwasów i syntezy białek osoczowych, oraz magazyn dla witamin: A, D, B12 i żelaza.
Bardzo istotną z punktu widzenia farmakoterapii i toksykologii rolą tego narządu jest neutralizacja i usuwanie substancji biologicznie czynnych z organizmu. Do tej kategorii należą cząsteczki fizjologicznie występujące w krwiobiegu, np. hormony oraz produkty rozpadu składników komórkowych, a także wszelkie substancje obce, jak metale ciężkie, alkohol, toksyny i leki. Funkcja ta jest realizowana poprzez rozkład enzymatyczny, zwiększenie rozpuszczalności cząsteczki (co pozwala na wydalenie jej wraz z moczem) lub po uprzedniej inaktywacji wydzielenie jako składnik żółci.
Nadmiernie eksploatowana wątroba ulega uszkodzeniu. Niezależnie od przyczyny, scenariusz wydarzeń jest bardzo podobny. W wyniku intensywnych przemian biochemicznych dochodzi to tzw. stresu oksydacyjnego, czyli nagromadzenia wolnych rodników spowodowanego niewydolnością mechanizmów, które je usuwają. Ponadto w komórkach wątroby (hepatocytach) gromadzą się triglicerydy w postaci kropli tłuszczu. Procesy te w konsekwencji doprowadzają do rozwoju stanu zapalnego, a następnie włóknienia tkanki, co upośledza jej funkcje i utrudnia właściwe odżywienie. W zaawansowanym stadium tych niekorzystnych zmian dochodzi do martwicy fragmentów narządu (marskość wątroby).
Marskość wątroby, czyli końcowa faza wielu przewlekłych chorób wątroby dotyka ok. 4-10% populacji. Dwa razy częściej zapadają na nią mężczyźni niż kobiety.
Czynniki uszkadzające wątrobę:
Leczenie:
Najskuteczniejszą formą ochrony wątroby jest oczywiście unikanie w miarę możliwości narażenia na czynniki uszkadzające. W aptekach dostępne są także preparaty o działaniu ochronnym i regenerującym: