Czym jest zgaga?
Zgaga to jeden z objawów refluksu, czyli zarzucania kwaśnej
zawartości żołądka do przełyku. Pod wpływem kwasu solnego i enzymów
trawiennych błona śluzowa przełyku ulega podrażnieniu, co odczuwane jest
jako pieczenie i palenie za mostkiem (zgaga).
W jaki sposób powstaje zgaga?
Przełyk jest oddzielony od żołądka okrężnym mięśniem, zwanym dolnym
zwieraczem przełyku. W normalnych warunkach pozostaje on zaciśnięty
zabezpieczając kwaśną treść żołądka przed powrotem do przełyku,
rozluźniając się jedynie w trakcie połykania pokarmu. Jeśli dolny
zwieracz przełyku kurczy się nieprawidłowo lub następuje osłabienie jego
siły, składniki soku żołądkowego mogą wracać do przełyku, co nazywamy
refluksem żołądkowo-przełykowym, odczuwanym jako zgaga.
Co sprzyja powstawaniu zgagi?
- przepełnienie żołądka i nadmierny ucisk w nadbrzuszu, np. w czasie ciąży lub u osób otyłych
- jakość spożywanego pokarmu - posiłki o większej zawartości
tłuszczu, powodują rozluźnienie zwieracza przełyku, ułatwiając powstanie
objawów
- pozycja pochylona lub leżąca w ciągu 2-3 godzin po posiłku
- spożywanie niektórych pokarmów - najczęściej wymienia się:
alkohol, kawę, miętę, czekoladę, napoje gazowane, ostre przyprawy i
owoce cytrusowe.
Przed zastosowaniem leków warto spróbować zmienić sposób
odżywiania się: podzielić posiłki na kilka mniejszych porcji, unikać
wymienionych powyżej potraw, zachować, o ile to możliwe, pozycje stojącą
lub siedzącą po jedzeniu, a także, w przypadku osób otyłych unormować
masę ciała.
Leki stosowane do złagodzenia objawów:
- leki zobojętniające – preparaty zawierające sole magnezu, wapnia
lub glinu, zazwyczaj w postaci zawiesin (np. Alugastrin, Maalox) lub
tabletek do ssania (np. Rennie, Alusal), zobojętniają sok żołądkowy;
należy stosować je 1 godz. po posiłku; wpływają na wchłanianie
niektórych leków, dlatego wskazane jest zachowanie 2-godzinnego odstępu
przy zażywaniu innych preparatów; mogą być stosowane u dzieci powyżej 6
roku życia
- leki zmniejszające wydzielanie soku żołądkowego:
- tzw. „antagoniści receptora H¬2” – stosowane są: ranitydyna
(np. Ranigast Pro i Max, Ranimax) oraz famotydyna (np. Famidyna),
działają przez ok. 12 godzin po podaniu, dlatego zwykle stosuje się 2
tabletki dziennie, nie należy stosować u dzieci poniżej 16 roku życia.
- tzw. „inhibitory pompy protonowej” – omeprazol (Bioprazol Bio,
Piastprazol, Polprazol Acidcontrol) lub pantoprazol (Anesteloc Max,
Controloc Control); czas działania to ok. 24 godz., dlatego stosowane są
raz na dobę, najczęściej rano na czczo; nie jest zalecane podawanie
leków z tej grupy osobom poniżej 18 roku życia.
Preparaty naturalne:
- napary z rumianku – regulują pracę żołądka
- ziele karczocha, liście orczy boldo, ziele glistnika –
wzmacniają siłe skurczu dolnego zwieracza przełyku, dostępne w licznych
preparatach bez recepty stosowanych w zaburzeniach przewodu pokarmowego
- siemię lniane – osłania delikatną śluzówkę przełyku, łagodzi
podrażnienia spowodowane kwasem żołądkowym, także wspomagająco przy
zaparciach, do sporządzenia roztworu wystarczą 1-2 łyżeczki na szklankę
gorącej wody.
Podobnie jak przypadku wielu innych dolegliwości, jeśli po
zastosowaniu opisanych sposobów objawy nie ustąpią lub będą się pojawiać
przewlekle, konieczna jest wizyta u lekarza.